Doğu-Batı, Sanat -Zanaat, Soyut-Somut İkilemlerine Yaklaşımlar.

Bütün sanatlarda olduğu gibi, plastik sanatlar da da bir eserin ortaya çıkabilmesi için bir hammaddenin işlenmesi, elden geçirilmesi gereklidir. Sanatçı olarak nitelendirilen bireyin ortaya bir iş koyabilmesi için bir veya birkaç tür malzemeyi işlemesi, yoğurması ve şekillendirmesi gerekir.
Sanatçının elindeki aletlerle, hakim olmak zorunda olduğu madde arasında sürekli bir çelişme vardır.
Bu çelişme hammaddenin direnişi ile aletin çalışması arasında belirgin olarak ortaya çıkar.

Eski Türk Runik Yazılardan Örnekler

 

Atalarımız; Asya'dan Avrupa'nın bir ucuna, oradan okyanusu geçerek Amerika'ya, Ortadoğu, Anadolu ve dahi Akdeniz havzasına kadar yayılan çok geniş bir coğrafyada, hem yaşadılar hemde medeniyet oluşturdular.

Bu tarihi macera, yalnız Türk'ün eseri olmayıp ama onun öncülüğünde, diğerlerinin katkıları ile çoğalmış, zenginleşmiş ve dünya ortak kültürünün mayası olmuştur.

Erol Karabulut - Urqun (Orhun) Yazıtları -Yeniden. s.13

Şamanik (Kham) Sembolü Deri Kolye

Kam, evrendeki her şeyin özünün "Bir" olduğunu kabul ederek doğayla bütün olmaya çalışan kişidir. Dünyaya bir kurdun gözünden bakabilen, kuş olup vücudundaki rüzgarlara kanatlarını açabilen, bütünün bir parçasından genele ulaşmayı başarabilen insanlardır. 

👇

Kün-Ay (Güneş ve Ay) Petroglif Replika Kolye

 

Kun ve Ay (Güneş ve Ay), Kazakistan'ın Tamgalisay kentinde (MÖ 15000 – 4000) bulunan en önemli petrogliflerden biridir.

Görselde Kün ve AY ile ilişkilendirilen birkaç KHAM (Şaman Rahip), iki yüce ve kişiselleştirilmiş tasvir, dua ritüelleri ve dualar, bu duaya katılan yeryüzü insanları ve canlı kurbanlar yer almaktadır.

👇

Runik Kültigin Yazıtı | Orhun Yazıtları | Kurt Dişli Deri Kolye

Türkologların Orhun Yazıtları olarak adlandırdıkları yazıtlardan biri olan Kültigin Yazıtı, Türk dilinin en eski yazıtlarından biridir. Bu kitabede Bilge Kağan konuşur ve uzun bir metindir. Kitabenin doğu yüzünün 22. mısrasında Türk dünyasını âdeta sitem eder ve şu cümleyi kurar: 

Uçmak | Şamanik Kolye | Kurt Dişi | Lapis Lazuli Taşı

Asyatik Kam davulunun en önemli tasvir bölümü ''Uçmak''tır. cennet demektir. Daire ile sembolize edilir.

Tasarımda Şamanizm inançları kullanılmıştır. Güçlü tılsımlardan biri olan kurt dişi,

Tılsım Şamanik ( Kam ) Kolye - Tengri Runik Sembolü

"Tengri" (𐱅𐰭𐰼𐰃), tarih öncesi Asya Türklerine ait önemli bir "Tanrı" ikonunun runik yazılışıdır. Runik Türk yazıtlarının tarihi M.Ö. 7000-7500 yıllarına kadar dayanmaktadır.

Tarih öncesi eski Türk halklarının inanç unsurlarını yansıtan ve şaman rahiplerin (Kam) kullandıkları sembollerden oluşan bir kolyedir. 

Vitruvius Türk Kahvesi Fincanları Siyah 75ml / 2.5oz

Tüm doku ham seramik kil üzerine el işçiliği ile yapılmıştır. Kahve fincanlarının üzerine eski vitruvian duvarı ve kabartma desenlerinden alıntı yapılarak işlenmiştir.

Beyaz Kil / Sigrafitto / 1060C Sırlı Pişirim

Bardak: Ø=5cm/ h=6.5cm/ V=70ml,

Tabak: 12x9cm

Opus Vittatum Büyük Kahve Fincanı (500ml / 16oz)

Büyük boy kupaları sevenler için ideal. Antik duvar dokularından biri olan "Opus Vittatum" örgüsü kullanılarak tasarlanmıştır. Tüm doku el işçiliği ile yapılır.

500 ml sıvı tutar.

Beyaz Kil / Sigrafitto / 1060C Sırlı Pişirim

Ø=7cm / h=10cm / V=500ml

Bathonea Prehistorik Avcı Kupa | Petroglif Desenli Beyaz Siyah | 350ml / 12oz

 

Bathonea Prehistorik Avcı Kahve Kupa Petroglif Desenli Beyaz Siyah (350ml / 12oz)

Taşa oyulmuş tarih öncesi bir avcı figürü görünümünden tasarlanmıştır. Petroglif deseni seramik kil üzerine el işidir. Sapın kaymadan rahat kavranabilmesi için ip sarma tekniği uygulanmıştır ve su geçirmezdir.

Beyaz Kil / Sigrafitto / 1060C Sırlı pişirim

Ölçüler: Ø=9cm/h=11cm/D=350ml

Tamgasay Kahve Fincanı | Runik Tengri Yazılı | Siyah Beyaz 180ml / 6oz

 

Fincanın içi siyah sırlıdır ve dış yüzeylerinde mat kaya dokusunda runik Türkçe yazıt (köktörük) vardır.

Dış yüzeye kazıyarak 𐱅𐰤𐰼𐰃:𐰋𐰃𐰔𐰤𐰃:𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 (Tengri Bizni Birle )

"Tengri bizimledir!" yazıyor. Genel anonim bir Türkçe duadır.

Teknik: Sgraffito, 1060C, Sırlı Pişirim

Ölçüler: Ø=8cm/ h=7cm/ V=180ml

Kiren Kahve Fincanı Ahşap Kulplu Turkuaz Turuncu 280ml / 9.5oz

Ahşabın dokusunu sevenler için ahşap kulplu kupa. Bardağımızın kulpu Anadolu'nun çoğu yöresinde Kiren meyvesi veya ağacı olarak bilinen masif bir ağaç olan Kızılcık Ağacından yapılmıştır.

Önce tahta çivilerle gövdeye sabitlenir ve sudan etkilenmeyecek bir ip ile bağlanarak düğümlenir. Kupanın yüzey deseni, seramik kilin elle kazınmasıyla oluşturulur. 

1060C / Beyaz Kil / Sigrafitto 

Ø=8cm/ h=10cm/ V=280ml

Bozkırın Sesi: Tengri’ye Dua Eden İlk Eller

Tarih Öncesi Bir Fincanın Anlattıkları

Bu el yapımı fincan, yalnızca bir seramik parçası değil; binlerce yıl öncesine uzanan bir hafızanın yankısıdır. Sibirya’dan Altay Dağları’na, oradan Orhun Vadisi’ne uzanan geniş bozkır hattı, bir zamanlar “Ön Türk” topluluklarının yaşam alanıydı. Bu topluluklar; doğayla iç içe, gökyüzüne ve yeryüzüne aynı saygıyla yaklaşan, avcılıkla ve göçebe yaşamla var olmuş insanlardı.
Bugün bu fincanın yüzeyinde, onların dünyasını ve inanç sistemini semboller aracılığıyla yeniden görebilmek mümkün.

Taurus Kahve Fincanı 140ml / 4oz

Boğa sembolü yeniden doğuşun sembolüdür. Torların diyarı, boğaların diyarı ve yüksek yerler; Işıklar diyarı olarak bilinen Anadolu'da Çatalhöyük'ten güneye bakıldığında kutsal boğanın adını taşıyan Toroslar (Tur-Öz, Toroslar, Tor) Boğa Dağları vardır. Boğa yeniden doğuşu, yeniden başlamayı sembolize etmiş. Dünya coğrafyasında bu bölge yeniden doğuşa inanılan ve en çok yeniden doğum vakalarının görüldüğü yerdir.

Bugün Anadolu'nun pek çok yerinde evlerin duvarlarının yüksek noktalarına kötülüğü uzak tutmak için boğa başları ve boynuzlar asılıyor. Girit, Kıbrıs, Sardunya Adası ve Malta Adalarında da çok yaygındır.

Kupa yüzeyinde el işçiliği ile işlenen ve kutsal kabul edilen boğa kafatası figürüne aynı temada bir kulp eşlik etmektedir.

Duble Türk kahvesi, hazır kahve ve Espresso Lungo ve Risretto'nun yanı sıra tüm kişisel kahve içecekleri için idealdir.

Boyut: Ø=7,5cm/ h=7cm/ V=140ml

Kam Davulu Üzerindeki Semboller

 Bu yazı akademikkaynak.com Sitesinden alıntıdır.

Gök-Tanrı inancında kam, din adamı görevini görür fakat farklı kaynaklarda bu kişilerin büyücülükle uğraştığı geçmektedir. Ayin yapmak için gerekli olan nesnelerin en önemlisi davuldur. Altaylılar ve Sahalar bu davullarına “tüngür” derler.

Nasıl Yapıldığı Değil, Ne Yapıldığı Önemlidir!

 

Bu yazı Sn. Ali Rıza Doğan'ın 1993 tarihli ''Geometrik Formlardan Sanatsal Biçimlere Geçiş'' adlı yüksek lisans tezinden alıntıdır.

• Artistik Formlarda Geometri ( s.232)

Bütün sanatlarda olduğu gibi, plastik sanatlar da da bir eserin ortaya çıkabilmesi için, bir hammaddenin işlenmesi, elden geçirilmesi gereklidir. Sanatçı olarak nitelendirdiğimiz bireyin, ortaya bir iş koyabilmesi için, bir veya birkaç tür malzemeyi işlemesi, yoğurması, kısacası şekillendirmesi gerekir.

Sanatçının elindeki aletlerle, hakim olmak zorunda olduğu madde arasında sürekli bir çelişme vardır. Bu çelişme hammaddenin direnişi ile aletin çalışması arasında belirgin olarak ortaya çıkar.

Plastik sanatların hammaddesini oluşturan malzeme çok çeşitlidir. Ahşap, maden ve taş çeşitleri, cam, boya türleri, pamuk, yün ve benzerleri ilk akla gelenleridir. Seramiğin alt yapısında olan kilde ilk çağlar' dan itibaren ve günümüzde de en çok kullanılan malzemelerden biridir.

Seramik geleneksel bir anlatım dili ile organik olmayan malzemelerin oluşturduğu bileşimlerin, çeşitli yöntemlerle şekil verildikten sonra sırlanarak veya sırsız olarak sertleşip dayanıklılık kazanmasına varacak kadar pişirilmesi bilim ve teknolojisidir.

Seramik sanatı ise plastik sanatların tüm öğelerini bünyesinde içeren, plastik sanatların tam olarak kendisi olabilen bir sanat dalı ve özetle resim, heykel sanatının bir birleşimidir. Ancak diğer dallara nazaran, araç, gereç, donanım, teknolojik bilgi ve el becerisi gerektirmektedir.

Önemli olan, ister tasarım ve işlev ağırlıklı, ister yorum ağırlıklı olarak ortaya konulan yapıtlarda, tüm plastik sanatlar öğelerinden içerilmesi ilkesi ve endişesinden ödün verilmemesidir. Bugün, tasarım ağırlıklı ve işlevsel olarak yapılan seramiklerin, neredeyse seramik sanatı dışında tutulma eğilimleri vardır! Ülkemizde belki pek çok sanat olayının bir geleneği yoktur ama seramik sanatının çok büyük bir geleneği vardır. Yine bizim geleneğimizde zaanatçı ve sanatçı ayrımı yoktur. İkisi bir bütündür. Bu ayrım biz de batı kültürleri ile olan ilişkimiz sonucunda yerleştirmiştir.

Ne var ki zanaat ve sanat ayrımının yapılmadığı devirlerin seramikleri (ör. İznik çinileri ) dünya sanat tarihinde yerini almıştır. Günümüze dönelim çalışmalarını yurtdışında sürdüren seramik sanatçımız Alev Ebuzziya yaptığı gerçek bir resim heykel bileşkesi olan işlevsel çanaklarıyla dünyaca tanınmaktadır ve yapıtları Viktorya Albert müzesi başta olmak üzere Avrupa'nın önemli müzelerinde yer almaktadır.

Biçim olarak ise seramik hiç bir sınırlaması olmayan soyut ya da somut iki ya da üç boyutlu objeler yerine göre işlevsel yerine göre yorum ağırlıklı olabilecekleri gibi bazen her ikisinide araç ya da amaç olup olarak bünyelerinde içerebilirler buna örnek olarak son 15 yıla damgasını vurmuş olan Post-Modern sanat akımı doğrultusunda dünya seramikçileri özellikle seramik sanatının bir simgesi haline gelen çaydanlık formuna çeşitli yorumlar getirmektedir. Bu arada konu çaydanlıktır ama sadece araç olarak! amaç hiç de öyle işlevsel bir çaydamlık yapmak değildir. Önemli olan ortaya konan yeni yorumlarıdır.

Dolayısı ile sanatta işlev olmaz ya da işlev ve sanat olmaz gibi tutuculuklardan kaçınılmalı, geçmişi ve geleceği yadsımaksızın özgür ve özgün bir düşünce yapısıyla tüm yeniliklere açık olarak, daha kalitelisini ve daha yenisini arayan hedefler edinilmelidir.

Bir şeyin nasıl yapıldığı değil, ne yapıldığı önemlidir…!

• Sayfa Başında ki Seramik Çalışmalar - Ufuk Özçizme Arşivinden